Tiroid Nodülleri
Tiroid nodülü, tiroid bezindeki bölgesel şişliğe denir. Nodüller tek başına olabilecekleri gibi ‘multinodüler guatr’da olduğu gibi birden çok ta olabilir. Multinodüler guatr özellikle yaşlı kişilerde sıktır ve sıklıkla yakınmasız seyrederler. Tek nodüllü guatr ise toplumun %5’inde görülmektedir. Tek nodüllü hastaların çoğu tiroid bezinde bir problem olduğundan habersizdir. Tiroid bezinde nodül yapan pek çok neden vardır. Bunlardan biri de kanserdir. Nadir görülse de, kanser bu nedenler arasından en önemli olanıdır.
Tiroid nodül tipleri
1. Sıvı içeren (kistik) nodül
2. İyi huylu tümör (adenom)
3. Kanser
Tiroid bezinin kalan dokusu sıklıkla normal olduğundan bezin fonksiyonu normaldir. Hastalarda ne hipotiroidizm ne de hipertiroidizm görülür.
Tiroid nodülünde tanı
Nodüller genellikle küçük ve ağrısızdırlar ve boyunda herhangi bir basınç etkisine neden olmazlar. Hastaların çoğu boyundaki şişliği fark etmezler. Nodüller, genellikle başka bir rahatsızlık nedeniyle yapılan muayene sırasında, tesadüfen saptanırlar.
Muayenede nodülün sert olması ve nodülün olduğu tarafta boyunda irermiş lenf bezlerin ele gelmesi kanseri düşündürtse de fizik muayene tek başına nodülün doğasını belirlemede yeterli değildir.
Tiroid nodülleri için en önemli testler ultrasonografi ve sintigrafidir. Her iki yöntem nodül ve nodül çevresindeki tiroid dokusu hakkında bilgi verir. Sintigrafide radyoaktif tutulum göstermeyen nodül ‘soğuk nodül’ olarak adlandırılır. Radyoaktif iyotu bezin diğer kısımlarına göre daha çok tutan nodül ise ‘sıcak nodül’ olarak adlandırılır. Sıcak nodüller hipertiroidizme neden olabilirler. Nodülün ‘soğuk nodül’ karakterinde olması kanser riskinin %15-20 kadar yüksek olması anlamına gelmektedir. Sıcak nodüllerde ise kanser olma riski daha düşüktür (%5 – 10). Tanı için ikinci basamak ‘biyopsi’dir. Nodüllerin doğasını belirlemede etkin olan iğne biyopsisi ile hücre örneklemesi yapılabileceği gibi içerisi sıvı dolu nodülleri boşaltmak ta mümkündür.
Tiroid nodülünde tedavi
Nodülün tedavisi nodülün doğasına bağlıdır. Sintigrafik olarak ‘sıcak’ ve biyopside ‘kanser hücrelerin saptanmadığı’ nodüller rahatlıkla iyi huylu olarak değerlendirilebilirler. Ancak sintigrafinin ‘soğuk’ ve patolojinin de ‘kanser lehine’ olarak yorumladığı nodüller mutlaka çıkarılmalıdır.
Cerrahi tedavi sırasında, tiroid bezinden alınan örnekleme ‘kanser ya da kanser şüpheli doku’ olarak bildiriliyorsa tüm tiroid dokusu alınmalıdır. Cerrah, aynı zamanda boynu dikkatli bir şekilde inceleyip kanserli doku içeren ya da kanser şüphesi olan lenf bezlerini uzaklaştırmalıdır.
İyi huylu nodüller, hormon tedavisi ile kontrol altına alınabilir, boyutları azalabilir. Bu tür hastaların kontrol tetkikleri mutlaka her 6 ayda bir yapılmalıdır. Çoğu iyi huylu nodüller boyutları, hormon tedavisine rağmen değişmemektedir, artmamaktadır. İlaç tedavisine rağmen büyüyen bir nodül varsa mutlaka kanserden şüphelenmek gerekir.
Nodül nükslerinin önlenmesi
Nodülün tedavisi nodülün doğasına bağlıdır. Sintigrafik olarak ‘sıcak’ ve biyopside ‘kanser hücrelerin saptanmadığı’ nodüller rahatlıkla iyi huylu olarak değerlendirilebilirler. Ancak sintigrafinin ‘soğuk’ ve patolojinin de ‘kanser lehine’ olarak yorumladığı nodüller mutlaka çıkarılmalıdır.
Cerrahi tedavi sırasında, tiroid bezinden alınan örnekleme ‘kanser ya da kanser şüpheli doku’ olarak bildiriliyorsa tüm tiroid dokusu alınmalıdır. Cerrah, aynı zamanda boynu dikkatli bir şekilde inceleyip kanserli doku içeren ya da kanser şüphesi olan lenf bezlerini uzaklaştırmalıdır.
İyi huylu nodüller, hormon tedavisi ile kontrol altına alınabilir, boyutları azalabilir. Bu tür hastaların kontrol tetkikleri mutlaka her 6 ayda bir yapılmalıdır. Çoğu iyi huylu nodüller boyutları, hormon tedavisine rağmen değişmemektedir, artmamaktadır. İlaç tedavisine rağmen büyüyen bir nodül varsa mutlaka kanserden şüphelenmek gerekir.
Nodül nükslerinin önlenmesi
Tiroid nodülü nedeniyle ameliyat edilen hastaların büyük kısmı, kalan tiroid dokusunda nüksün önlenmesi amacıyla, tiroid hormonu içeren hapları ömür boyu kullanırlar. Hormon kullanılmasına rağmen nodül nüksleri, fazla bırakılan tiroid dokusunda çok küçük olup farkedilemeyen nodüllerin zaman içinde büyümesi sonucunda gelişir. Hastaları ikinci bir cerrahi riskine maruz bırakmamak için multi nodüler guatrda bizim önerimiz total veya totale yakın tiroidektomidir.
Tiroid bezinin ve boyun bölgesinin ışınlanması
1940 ve 1950’li yıllarda çeşitli nedenlerden dolayı röntgen ışını uygulanan çocuklarda zamanla tiroid nodülünün oluştuğu ve bu nodüllerden %25’inde kanser ortaya çıktığı gözlendi. Işınlanma öyküsü ve tiroid bezinde nodüllere diğer nodüller gibi yaklaşmak gerekir; bu nodüllere de fizik muayene, ultrasonografi, sintigrafi ve biyopsi uygulamak gerekir. Kanser şüphesinde doku mutlaka cerrahi olarak uzaklaştırılmalıdır.
Multinodüler guatr
Birden çok nodül varlığında, bu nodüllerin kanser olup olmadığını belirlemek güçtür. Ancak, multinodüler guatrı olan hastada kanser riski var olsa da azdır. Hormon tedavisine sıklıkla yanıt vermeyen multinodüler guatrda, özellikle büyük, hava yolunu tıkayan ya da zamanla büyüyen guatrda cerrahi tedavi gereklidir.
Tiroid hormon tedavisi almakta olan bir hasta olarak neler yapmam gerekir?
1. Hekiminizi düzenli aralıklarla ziyaret edin ve tedavinizin amacını öğrenin.
2. İlacınızı düzenli olarak alın. Unutmamak için de her gün aynı saatta almaya özen gösterin. Eğer bir gün ilacınızı almayı unutursanız, ertesi gün rahatlıkla iki günlük doz alabilirsiniz.
3. Tiroidle ilişkili olmayan bir hastalık nedeniyle size ilaç tedavisi başlanacak olursa hekiminize mutlaka tiroid hormonu kullandığınızı bildirin.
4. Yeni yakınmalar ortaya çıkacakolursa ya da hekiminizi 1 yıldır ziyaret etmiyorsanız mutlaka hekiminize başvurun.
Hormon tedavisi alırken ya hamile kalırsam?
Tiroid hastalığı nedeniyle ağızdan tiroid hormon tabletleri alıyorsanız ve gebe kaldıysanız tedavinize rahatlıkla devam edebilirsiniz. Aldığınız hormon tabletleri tamamiyle güvenlidir. Hatta, hamilelikte hormon gereksinim arttığından hem kendiniz hem de bebek için tiroid hormonu almanız gerekmektedir. Hamile kalır kalmaz hekiminize tedavi dozu konusunu mutlaka danışın.